Artur Jan Milicki Czlowiek na ziemi

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

nie jest w stanie sp�aca� swego zobowi�zania. Banki wówczas upo-
minaj� si� o zabezpieczenie kredytu ruchomoSci, nieruchomoSci,
ziemi�, firm�, nawet ca�e kraje. Prawie w ka�dej rodzinie jest osoba,
która zaci�gn�a jakiS kredyt. Poziomy zad�u�enia wielu pa�stw si�-
gaj� niewiarygodnych sum. Zyski bankierów s� prawnie zagwaran-
towane w ka�dej okolicznoSci jeSli sp�acasz kredyt, to oddajesz im
kapita� z odsetkami, jeSli nie sp�acasz, to podlegasz windykacji
i oddajesz im zabezpieczenie kredytu. Nawet jeSli nie jesteSmy d�u�-
nikami �adnego banku, to �yj�c w lichwiarskim systemie praktycz-
nie przy okazji ka�dej transakcji gospodarczej p�acimy odsetki. S�
one ukryte w podatkach, bo rz�d i samorz�dy musz� je p�aci�, s�
ukryte w cenach wszystkich towarów i us�ug, gdy� wi�kszoS� przed-
si�biorstw równie� sp�aca jakiS kredyt. Ka�da transakcja gospodar-
cza sprawia wi�c, �e banki nic nie robi�c coraz bardziej si�
bogac� i przejmuj� coraz wi�ksz� materialn� kontrol� nad Swiatem.
Taka jest rzeczywistoS�. Wszystkie znane nam zarówno histo-
ryczne, jak i wspó�czesne systemy polityczne czy prawne pozwala�y
i wci�� pozwalaj� na to, aby lichwa by�a prawnie chroniona.
W mi�dzywojennej Polsce istnia�a tzw. ustawa antylichwiarska, któ-
ra jasno precyzowa�a, i� oprocentowanie jakiejkolwiek po�yczki po-
wy�ej 10% w skali roku jest przest�pstwem. Legaln� i uczciw�
lichw� by�a tylko ta, która nie przekracza�a owych 10%. Obowi�zu-
j�ca od 2006 roku w Polsce ustawa antylichwiarska równie� okreSla
próg przest�pstwa to odsetki b�d�ce czterokrotnoSci� stopy kre-
dytu lombardowego NBP (obecnie oko�o 16% w skali roku). Próg
przest�pstwa jest zatem wyraxnie okreSlony.
42
Do tej pory �aden ze Swiatowych parlamentów nie zdecydo-
wa� si� na uznanie ka�dej, nawet najmniejszej lichwy jako przest�p-
stwa. Czy banki komercyjne s� a� tak niezb�dne do tego, aby Swiat
dalej istnia�? Co by si� sta�o, gdyby ka�da lichwa by�a traktowana
jak przest�pstwo? Czy coS by si� znacz�co zmieni�o?
Z ca�� pewnoSci� komercyjne banki przesta�yby istnie�. Pie-
ni�dz sta�by si� na powrót tym, czym powinien by� Srodkiem
wymiany i niczym wi�cej. Jego miara (wartoS�) by�aby sta�a, tak
samo, jak sta�a jest miara metra lub kilograma. Nikt nie móg�by
zarabia� tylko i wy��cznie dzi�ki swym pieni�nym oszcz�dnoSciom
i wzbogaca� si� niczego nie produkuj�c, niczego do spo�ecze�stwa
nie wnosz�c. Je�eli powsta�yby banki, to by�yby to banki ma�e, lo-
kalne, etyczne, spo�eczne. Fundusz po�yczkowy by�by w nich two-
rzony dobrowolnie, na spo�ecznie u�yteczne cele. Po�yczki w ta-
kich bankach wolne by�yby od odsetek, a decydentami byliby zwy-
kli ludzie twórcy i uczestnicy funduszu. Takie banki przypomina-
�yby bardziej fundacje ni� banki i z ca�� pewnoSci� wpasowywa�yby
si� w obszar otwartej kultury.
Ekonomia darów i otwarta kultura
Ekonomia darów lub kultura darów jest czymS bardzo natural-
nym i powszednim funkcjonuje przecie� w ka�dej rodzinie. Jest prze-
ciwie�stwem wymiany coS za coS . Je�eli coS daj�, to robi� to, ponie-
wa� chc� da�. Daj�, bo sprawia mi to przyjemnoS�. Daj� bo wiem, �e
tobie jest to potrzebne. Daj� bo wiem, �e zrobisz z tego dobry u�ytek.
Daj� bez oczekiwa� na jakiS rewan�. Daj�, bo wyp�ywa to z mojej
istoty, jest przejawem mojego uznania, szacunku, mi�oSci do ciebie.
Tak w�aSnie rodzice obdarowuj� swoje dzieci bezinteresownie, czy-
sto, naturalnie. JeSli mog� zrobi� coS dla ojca, matki, siostry, brata,
syna, córki, przyjaciela, przyjació�ki, s�siada, znajomego, nieznajome-
go, spo�ecznika, aktywisty, kogokolwiek, kto mnie inspiruje i zachwy-
ca, kogo szanuj� i ceni� to po prostu robi� to z przyjemnoSci�.
Ekonomia darów mo�e zdecydowanie wyjS� poza rodzin�, gro-
no przyjació�, spo�ecznoS�, plemi� i obj�� ca�� ludzkoS�, ca�y Wszech-
43
Swiat. To dlatego w�aSnie coraz wi�cej wynalazków, publikacji, utwo-
rów jest rozpowszechnianych i udoskonalanych na zasadach otwar-
tej kultury, przy zniesieniu lub znacznym ograniczeniu praw autor-
skich i zdj�ciu patentów. Kod xród�owy jest dost�pny dla wszyst-
kich. Wynalazek, idea, dzie�o, pomys� mog� s�u�y� wszystkim i ka�-
dy, kto chce, mo�e je doskonali�.
Konsensus
Od kilku lat uczestnicz� w procesach d��cych do jedno-
mySlnego podejmowania decyzji i przyznaj�, �e s� to bardzo twór-
cze doSwiadczenia. Rozwi�zania bywaj� zaskakuj�ce i w wielu
przypadkach lepsze ni� oryginalne propozycje. Dzieje si� tak,
poniewa� zamiast zwyk�ego g�osowania za lub przeciw w okre-
Slonej sprawie do czego przywykliSmy od pokole� i pozwole-
nia, aby wi�kszoS� dokona�a wyboru, grupa zobowi�zuje si� do
wypracowania takich rozwi�za�, które w satysfakcjonuj�cym stop-
niu odpowiadaj� wszystkim zainteresowanym. Czasami trwa to
d�ugo, ale warto jest podj�� ten wspólny wysi�ek, gdy� sprawy do-
tycz�ce wszystkich z natury rzeczy powinny uwzgl�dnia� wol�
i stanowisko wszystkich.
Wiele starych kultur stosowa�o konsensus. Kopne prawo s�o-
wia�skie moc� oddolnego konsensusu mog�o powo�ywa� i odwo-
�ywa� nawet króla. A wszystko zaczyna�o si� od jednomySlnego
wyboru reprezentanta wioski. Gospodarze wspólnie wybierali spo-
Sród siebie tego, który najlepiej reprezentuje ich w obradach gminy.
Wszyscy so�tysi jednomySlnie wybierali spoSród siebie wójta, a wój-
towie w analogiczny sposób wybierali wojewod�. Id�c dalej tym
kluczem, jeden spoSród wojewodów zostawa� powo�ywany na sta-
nowisko króla. Wszystko odbywa�o si� wi�c oddolnie. Król by� tym-
czasowym reprezentantem wszystkich i w ka�dej chwili mo�na by�o
go odwo�a�. Niektórzy mówi�, �e tak w uproszczonym skrócie wy-
gl�da�o sedno staros�owia�skiego konsensusu. Historia bardzo ma�o
wie o tej kulturze. A nam pozostaj� tylko domys�y.
44
Federacje autonomicznych wspólnot
Nowo�ytni mySliciele i dzia�acze wolnoSciowi, którzy szcze-
gólnie przypadli mi do gustu To�stoj, Abramowski, Godwin, Proud-
hon cho� ró�ni w szczegó�ach swych pogl�dów, zgodni byli od-
noSnie do wizji �yczliwego systemu. Ich zdaniem, nowy spo�eczny
system b�dzie nast�pstwem g��bokiej moralnej przemiany w Swia-
domoSci i sercach wszystkich jego uczestników. Ma by� kszta�towa-
ny i utrzymywany dobrowolnie i oddolnie. Jego podstaw� i si�� jest
lokalna samowystarczalnoS�, kooperacja, solidarnoS� i konsensus
w podejmowaniu decyzji dotycz�cych wszystkich zainteresowanych.
JeSli ludzkoS� wci�� z tak� sam� si�� i determinacj� b�dzie
zmierza�a w kierunku otwartej kultury, to ju� wkrótce nasze dotych-
czasowe struktury i systemy pa�stwowe albo zanikn�, albo dobro-
wolnie przeistocz� si� w federacje autonomicznych, mniejszych lub [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki