[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Piosenkę obca ptaszyna
Usiadłszy na gałązce płaczącego drzewa.
Bądz
cie zdrowi! moja wina,
%7łe wygnana w północ lecę.
160
CHOCHLIK
Jeszcze ci w drodze poświecę,
Jak hajduk biegnąc z ognikiem.
GOPLANA
Dziś długim związane szykiem
Na północ lecą żurawie,
Uczepię się tego wianka
I w powietrzu się przepławię,
Jak biedna dziewic równianka
W błękitne rzucona fale.
SKIERKA
O biada! a biada! o biada!
GOPLANA
Próżne żale! próżne żale!...
Pokazuje w głąb lasu.
Tam szarfa żurawi spada
Na łąki błyszczące rosą;
Gdy się żurawie podniosą,
Uchwycę się szarfy końca
I w błękit polecę blada,
Blada jak miesiąc od słońca,
Lekka jak liść, co opada.
Lecz nad mury gnezneńskiemi
Lecąc, zaśpiewam smutne pożegnanie ziemi.
Wchodzi  Skierka i Chochlik leci za nią.
161
SCENA II
Pod murami Gnezna wał.
KIRKOR z dobytym mieczem, ze skrzydłami orlimi na barkach, wchodzi
na czele wojska.  Chorągwie rozwinięte  trąby grają.
KIRKOR
do rycerzy
Człowiek, co się o berło Lachów upomina,
Nie chciał wystąpić w szranki; jak podła gadzina
Kryje się, a zebrawszy, co mówię! ten podły
Obietnicami, złotem, zakupiwszy sobie
Mnogich stronników... rycerz z nieznanymi godły,
Walką chce tron owładać i na moim grobie
Stanąć jako na pierwszym szczeblu królowania.
Mnodzy rycerze nasi (niech nas Bóg ochrania
Od takiego szaleństwa i takiej ślepoty!),
Mnodzy nasi rycerze przeszli pod namioty
Jasnego oszukańca, lecz Bóg patrzy z nieba
W serca ludzkie; nam zdrajców przekupnych nie trzeba.
Skoro przybędzie Popiel, po którego w lasy
Posłałem trzech rycerzy, z orlimi hałasy
Rzucimy się na złoty obóz samozwańca.
do rycerzy stojących na murach
Wy zamykajcie bramy... Niech z każdego szańca
Na pole walki patrzą mnogie samostrzały!
Gdybym ja przegrał, zginął, to jeszcze te wały
Długo bronić się mogą... Niech wam siwe głowy
Przypomną w chwilę strachu, że mur południowy
Najsłabszy, że tam trzeba postawić mur ludzi.
Ale da Bóg, że miasto jutro się obudzi
Wolne od zgrai łotrów.
RYCERZE
Zwyciężysz, Kirkorze!.
KIRKOR
Jeśli Bóg da... ach! kiedyż ja przyłbicę złożę!
Kiedyż wrócę do żony? kiedyż ujrzę koniec
Krwawym sprawom królestwa i rozbojom?
162
JEDEN Z RYCERZY
Goniec.
Wchodzi GONIEC kurzawą okryty.
KIRKOR
We trzech wysłani w bory, nie przyprowadzacie
Pustelnika Popiela?
GONIEC
Okropność!
KIRKOR
Czy w chacie
Nie znalez
liście starca? mów... walka nas czeka.
GONIEC
W celi nie było starego człowieka;
Lecz na skrzypiącej gałęzi przed chatą
Trup jego wisiał na grubym powrozie.
Z białymi włosy i z podartą szatą
Wicher się bawił i trupa kołysał
Jak stara mamka.
KIRKOR
Trąbić po obozie
Hasło do walki!  Los jemu dopisał,
Do śmierci gonił nieszczęściem i zabił
Nieznaną ręką.  Serceś mi osłabił
Twoją powieścią, spraw się dobrze w boju.
Mówisz, że wisiał?
GONIEC
W pustelniczym stroju
Wisiał przed chatą. Na nieszczęsnym drzewie
Wrona krakała...
163
KIRKOR
Idz
my! niech w powiewie
Tańczą chorągwie... idz
my! ścisnąć szyki!
Nadzieja w męstwie.  Niech zaczną łuczniki!...
Wychodzi z wojskiem.
SCENA III
Namiot Balladyny.
KOSTRYN i BALLADYNA w zbrojach  z hełmami zapuszczonymi
wchodzę na scenę.
KOSTRYN
Zostań w namiocie, nie wychodz
na pole,
Bo, jak przeczuwam, wkrótce Kirkorczycy
Walkę rozpoczną. Obóz jego w dole,
A nasz na górze jak gniazdo orlicy.
BALLADYNA
Wiele dusz stanie za chwilę przed Bogiem.
KOSTRYN
Gdzie młócą żyto, tam plewy z omłotku
Lecą pod niebo. Stój za gumna progiem
I nie rozplątuj znów na kołowrotku
Szczero-sumiennym  zaplątanych pasem
Dziwnej przeszłości.
Wchodzi %7łOA
NIERZ.
%7łOA
NIERZ
Z okropnym hałasem
Idą do boju szyki Kirkorowe.
KOSTRYN
Królewiczątko moje, bądz
mi zdrowe!
164
BALLADYNA
Czy zwyciężymy?
KOSTRYN
Siedz
, pani, w namiocie.
Niechaj cię próżność nie prowadzi w złocie
Na oczy słońca i na łuków żądła.
Bogdaj byś cicho śpiewała i prządła
Szatę królewską lub śmierci koszulę;
To albo drugie pewnie ci się przyda...
Ha! ha! z proc lecą ołowiane kule,
Patrz, jak kolczate... hej, giermku, gdzie dzida
I tarcza moja?
Bierze tarczę i dzidę z rąk giermka i wychodzi.
BALLADYNA
sama
Jeżeli zwycięży,
Jak mu nagrodzę? w ziemi całej łonie
Nie znajdę kruszcu na zalanie gardła
Temu Niemcowi. Lecz jeżeli przegra?
Jeżeli przegra, to się wszystko skończy
Chwilą okropną, wszystko się rozwiąże
Jak straszna bajka jakiej czarownicy:
Przegrała, w piersi przebiła się nożem,
A nóż zatruty był jadem gadziny.
Gdzie ta kobieta? Obaczyłam w lesie
Babę, podobną do roztrzaskanego
Piorunem dębu... kazałam potworze
Z krukami śmierci gonić za obozem
I przynieść jadu czerpanego z węży.
STARA KOBIETA w łachmanach wchodzi, podnosząc zasłonę namiotu.
Jesteś?
STARA
Przyniosłam rożek ludomoru.
BALLADYNA
Daj... i uciekaj do ciemnego boru,
Uciekaj, mówię, stara czarownico;
A spróbowawszy na kim tego jadu,
165
Zapłacę tobie... precz, bo cię pochwycą
Rycerze moi i na rzece spławią.
Ucieka stara kobieta.
Okropna jędza... Włos by gniazdo gadu
Wisi w postronkach, a oczy się krwawią
Jak zęby wilcze obroczone w ścierwie.
Nóż ten zatruty piersi mi rozerwie,
Jeżeli w ręce męża wpadnę żywa,
I serce moje bijące ukąsi
Jak żądło osy. Już po jednej stronie
Jadem zmazany okropnie poczerniał
I zarumienił się rdzą, pozieleniał;
A druga strona jeszcze nie dotknięta
Z
liną wężową, czysta jak tasaki
Z
wieżo na krętym brusie pociągnione.
Wchodzi %7łOA
NIERZ.
Co słychać?
%7łOA
NIERZ
Panie! wszystko zawichrzone
Na polu walki jak w burzliwej chmurze.
BALLADYNA
Czy przegrywamy?
%7łOA
NIERZ
Na szańcowej górze,
Gdzie rosną brzozy nad z
ródłem, widziałem
Grafa Kirkora; otoczony wałem
Zabitych ludzi, trzyma się i siecze
Jasną siekierą.
BALLADYNA
Z czymżeś ty, człowiecze,
Do mnie przysłany?
%7łOA
NIERZ
Donoszę ci, książę, [ Pobierz całość w formacie PDF ]