[ Pobierz całość w formacie PDF ]

minister Józef Beck, traktowali Ligę Narodów z większym dystansem i nie
przykładali do niej tak dużego znaczenia, uważając, iż działalność jej jest
mało efektywna, a decydującą rolę odgrywają w niej wielkie mocarstwa, które
pilnują na
jej forum tylko własnych interesów.
Chciałbym powiedzieć teraz słów kilka o sprawach stosunkowo mniej znanych.
Mianowicie o tym, że dążeniem dyplomacji polskiej było stopniowe rozszerzanie
kręgu naszych zainteresowań. O ile w pierwszym okresie w sposób zdecydowany
przeważały stosunki z najbliżej położonymi państwami i wielkimi mocarstwami w
Europie, to w miarę upływu lat horyzont, zasięg zainteresowań Polski się
rozszerzał. Myślano o stosunkach politycznych, ale także i gospodarczych, z
innymi, dalej położonymi państwami. A więc polityka Drugiej Rzeczypospolitej,
choć stopniowo i bardzo powoli, nabierała zasięgu światowego.
Początki były bardzo trudne, ale kontakty systematycznie rozszerzano. Ważną
rolę odgrywał przy tym handel zamorski za sprawą rozwijającego się portu w
Gdyni. I tak np., gdy jeszcze w roku 1928 tylko 23% importu i jedynie 3%
eksportu przypadało w naszym handlu zagranicznym na kraje pozaeuropejskie, to
już w 9 lat póz
niej, w 1937 r., 30% naszego importu i 20% eksportu obejmowały
kraje zamorskie. Tendencja ta nadal się utrzymywała.
Następowało stopniowe rozbudowywanie odległych placówek dyplomatycznych i
konsularnych, które obejmowały państwa zamorskie, niekiedy naraz całe grupy
krajów. I tak np. poseł polski w Buenos Aires pracował już od 1922 r. z
zasięgiem początkowym aż na siedem państw Ameryki Południowej. Stosunki
dyplomatyczne z Meksykiem ustanowione zostały w 1930 r., początkowo z rezyden-
cją poselską w Waszyngtonie, a póz
niej już z osobną rezydencją w mieście
Meksyk.
Dyplomacja nasza starała się na tych odległych obszarach być aktywna,
wykazując przy tym sporo inwencji i pomysłowości. Myślano m.in. o
zaktywizowaniu stosunków politycznych i gospodarczych z arabskimi krajami
Bliskiego Wschodu. Tutaj przytoczę ciekawy fakt wykorzystywania do tego celu
muzułmanów polskich, grupy mniejszościowej Tatarów, którzy w jakimś sensie
spełniali rolę łączników Drugiej Rzeczypospolitej z narodami Orientu. I tak
np. mufti polski, dr Jakub Szynkiewicz, odbył kilka podróży na Bliski Wschód.
W jednym ze swoich sprawozdań z pobytu w Egipcie tak pisał: "Nie darmo
przesiedziałem prawie cały miesiąc w Kairze, ponieważ widziałem, że coś
uczyniono na korzyść naszego kraju. Szerokie warstwy społeczeństwa egipskiego,
które po raz pierwszy usłyszały imię Polski, dowiedziały się, że jest to
potężne państwo z ludnością dwa razy większą niż Egipt. A to, że rząd
chrześcijański tak dobrze odnosi się do elementu muzułmańskiego, zbliżyło
Polskę do serca muzułmańskiego i polepszyło warunki sprzyjające nawiązaniu
bliższych stosunków gospodarczych".
Oczywiście, były to dopiero pierwsze kroki, dopiero wchodzono w tamte regiony,
ale w stosunkowo niedługim czasie już założono podwaliny pewnych dokonań.
Ważnym celem naszej polityki zamorskiej było rozwinięcie i forsowanie handlu
zagranicznego. Sytuacja jednakże była trudna, zwłaszcza w latach kryzysu 1929
1933. Istniała bardzo silna konkurencja, a zbyt towarów nie był łatwy. Nie-
mniej jednak krok po kroku pewne kontakty nawiązano i rozszerzono zakres
wymiany gospodarczej.
Spośród odległych państw, najbardziej żywe i ważne stosunki były ze Stanami
Zjednoczonymi Ameryki Północnej, państwem, które odegrało tak znaczną rolę w
procesie odrodzenia państwa polskiego oraz na samej konferencji pokojowej. Ze
Stanami Zjednoczonymi Polska utrzymywała żywe kontakty gospodarcze, otrzymała
parokrotnie pożyczki, m.in. tak zwaną pożyczkę ulenowską i pożyczkę
stabilizacyjną, które pomogły w rozwiązaniu niektórych problemów naszej
gospodarki. Nadzwyczaj ważnym czynnikiem były kontakty z Polonią amerykańską,
które stanowiły główny element stosunków Polski ze Stanami Zjednoczonymi.
56
Piotr A
ossowski
Problemy polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej
57
Sprawy Polonii, kwestie bytu Polaków za granicą były przedmiotem stałego
zainteresowania polskiej dyplomacji i służby konsularnej. Kontakty z tymi
krajami, w których Polacy występowali w większych skupiskach, były szczególnie
żywe. Nieprzypadkowo już w 1920 r. nawiązaliśmy stosunki z Brazylią i
ustanowiliśmy konsulat w Kury-tybie, w stanie Parana, gdzie była największa [ Pobierz całość w formacie PDF ]