[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nologia, chociaż rozszyfrowała wiele mechanizmów w stosunkach przeciwciało antygen,
jest nauką niezwykle młodą.
Odkrycia, których dokonano w 1953 x,, 'były próbą odpowiedzi na pytanie: kiedy
właściwie, na którym etapie ontogenezy następuje pierwsza mobilizacja sił obronnych? U
człowieka nie wszystkie organy powstają naraz. Wątroba formuje się np. ,w piątym tygodniu
życia płodowego, kostnienie szkieletu zaczyna się aż w trzecim miesiącu, a mięśnie
wytwarzajÄ… siÄ™ w czwartym.
Odruchy warunkowe, pierwszy sygnał budzenia się wyższej działalności nerwowej, dają
o sobie znać dopiero w 10 20 dni po urodzeniu. Nie od razu po\vstaje człoWiek, jak nie od
razu powstał w dziejach Ziemi rodzaj ludzki. Porównuję te dwa zjawiska dlatego, że rdzwój
embrionalny odtwarza niejako cały proces powstawania gatunku. Badanie więc momentu
narodzin czy obudzenia się sił obronnych ma, oprócz znaczenia bieżącego, praktycznego, i
inny aspekt. Pozwoliłoby odkryć przyczynę i mechanizm tego zjawiska. Nad tym ślęczy
wielu biologów.
Wszystkie doświadczenia doprowadziły do jednego, wielce obiecującego wyniku.
Embriony nie produkują przeciwciał. ,Są właściwie kompletnie bezbronne. W
doświadczeniach posługiwano się przede Wszystkim embrionami kurzymi, bo to było
najłatwiejsze. Igłą Strzykawki sięgano pod skorupkę, wprowadzając tam różine antygeny.
%7ładnej reakcji nie stwierdzono. Potem próbowano z innymi zwierzętami.
U różnych zwierząt immunitet, czyli powstawanie sił obronnych, nie przychodzi
natychmiast po urodzeniu, lecz dopiero po pewnym czasie. U jednych po 3, u drugich nawet
aż po 7 dniach.
Do 1953 x. sądzono, że zarówno embriony, jak i bar-
dzo wczesne, że się tak wyrażę noworodki są zupełnie obojętne immunologicznie.
Tymczasem w owym pamiętnym dla biologów trzecim roku drugiej połowy naszego wieku
szereg badaczy, a przede wszystkim niezależnie od siebie Czech Milan Haśek, i Anglik
Peter Medawar, wywołali przewrót swymi doświadczeniami i wynikami.
Tolerancja
Medawar (i podobnie Haśek) zaczął od uzyskiwania dwóch czystych linii myszy. Trzeba
wyjaśnić, że uzyskiwanie czystych genetycznie linii polega na krzyżowaniu zwierząt
należących do jednej rodziny. Jest to proces długi i żmudny. Zanim uzyska się taką czystą
linię, w 'której geny poszczególnych osobników są identyczne, musi minąć kilkadziesiąt
pokoleń. Dla myszy potrzeba mniej więcej dwudziestu pokoleń, czasem i czterdziestu.
MedaWar wyhodował dwie czyste linie myszy. Chodziło mu o to, aby pomyłki i
uboczne .efekty nie zaciemniały obrazu całego doświadczenia.
Embrionowi jednej czystej linii wstrzyknął zawiesinę komórek drugiej czystej linii.
%7ładnej reakcji, żadnego wytwarzania się przeciwciał nie było i być nie mogło. Gdy
zastrzyknięta obcą tkanką mysz wydoroślała uczony powtórzył zabieg. Teraz rozwinięte
już siły obronne powinny były mocno zareagować, bronić się przed atakiem obcego białka.
Nic z tego. Mysz zaszczepiona kiedyś w młodości tkankami z obcej linii drugi raz jako
dorosła zaatakowana w ten sam sposób przyjmowała to obce jak swoje. Zamiast immu-
nitetu rozwinęła się u niej tolerancja.
CzÅ‚owiek zdawaÅ‚o siÄ™ zÅ‚amaÅ‚ twarde ¡prawo przyrody.
Medawar dostał nagrodę Nobla. Podczas tej uroczystości powiedział:
Toleranoję immunologiczną mOżnla by przedstawić jako śtan bierności lub braku
reakcji na substancje, które w warunkach normalnych powinny wywołać odpowiedz sił
obronnych. Na przykład, jeśli zdolne do życia komórki myszy z linii CBA wstrzyknie się my-
szom linii A, to komórki CBA zniszczone zostaną na Skutek procesów immunologicznych.
Myszy zaś linii A, którym się te komórki .wprowadziło, będą odtąd stale niszczyć każdy
przeszczep ze zwierząt CBA z szybkością typową dla zwierząt imlmunologicznie
uzbrojonych.
Jednakże, gdy komórki CBA wstrzyknie się embrionom lub noworodkom myszy linii A,
to one przyjimą się tam. Więcej , myszy linii A po dorośnięciu będą stale przyjmować
transplanitaty od dawców CBA tak, jakby to były ich własne tkanki.
Prosty, jasny wywód. Postawił on jednak na głowie całą dotychczasową wiedzę
immunologiczną. Uczeni poczęli od tego Czasu tworzyć i demonstrować chimery. Tolerancja
uzyskana w okresie zarodkowym i u nowo narodzonych zwierzÄ…t pozWala na przeszczepianie
im tkanek innych obcych zwierzÄ…t.
Haśek w swych doświadczeniach posługiwał się pa- rabiozą. Aączył w warunkach
sterylnych dwa embriony lub dwa noworodki, tak że się one ze sobą zrastały jak blizniaki
sjamskie. Wytwarzała się wówczas wzajemna tolerancja. Po rozłączeniu trwała ona już przez
całe życie. Jeśli mitologiczne chimery były swego rodzaju mieszaninami różnych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]